काठमाडौँ। केरलाको मलाप्पुरममा निपाह भाइरसबाट संक्रमित १४ वर्षीय किशोरको मृत्यु भएको छ। यो वर्ष राज्यमा निपाह भाइरसका कारण मृत्यु भएको यो पहिलो घटना हो। त्यसयता प्रदेश सरकार अलर्ट मोडमा आएको छ। मृतक किशोरका परिवारका सदस्यलाई आइसोलेसनमा राखिएको छ। उक्त परिवारका एक सदस्य आईसीयूमा छन्।

सन् २०१८ यता केरलामा निपाह भाइरसको संक्रमण फैलिएको यो पाँचौं पटक हो। यसका केसहरू पहिलो पटक सन् २०१८ मा, त्यसपछि २०१९, २०२१, २०२३ र अहिले २०२४ मा रिपोर्ट गरिएका छन्।

विश्व स्वास्थ्य संगठन (WHO) का अनुसार निपाह जुनोटिक भाइरस हो। यो जनावर र मानिस दुवैमा फैलिन्छ। यो संक्रमित जनावर वा तिनीहरूको शरीरको तरल पदार्थको प्रत्यक्ष सम्पर्कबाट पनि फैलिन सक्छ। संक्रमित चमेरोको पिसाब वा र्यालबाट दूषित फलफूल खाँदा पनि यो मानिसमा सर्छ। धेरै अवस्थामा यो सुँगुर, बाख्रा, घोडा र कुकुरबाट पनि सर्ने गरेको देखिएको छ। यस रोगमा मृत्यु दर ४०% देखि ७५% सम्म हुन्छ। तर, मृत्युदर भारतमा बढी छ।

निपाह भाइरसका लक्षणहरू के के हुन् ?

जब यो भाइरस संक्रमित हुन्छ, लक्षणहरू सामान्यतया ४ देखि १४ दिन भित्र देखा पर्न थाल्छ। सबैभन्दा पहिले ज्वरो आउने र टाउको दुख्ने गर्छ। त्यसपछि खोकी र सास फेर्न कठिनाइ जस्ता श्वासप्रश्वास समस्याहरू विकास गर्न थाल्छन्।

गम्भीर अवस्थामा, एक व्यक्ति मस्तिष्क संक्रमणबाट पनि पीडित हुन सक्छ। जसका कारण टाउको सुन्निने अर्थात इन्सेफलाइटिसको लक्षण देखा पर्न सक्छ। यो चिकित्सा अवस्था घातक हुन सक्छ।

कति खतरनाक छ निपाह भाइरस ?

यो मानिसको लागि घातक साबित हुन सक्छ। अमेरिकास्थित सेन्टर फर डिजिज कन्ट्रोल एन्ड प्रिभेन्सनका अनुसार निपाह भाइरसबाट संक्रमित ४०% देखि ७५% मानिसको मृत्यु हुन्छ। यसको मतलब यो हो कि यसको मृत्यु दर ७५% सम्म छ। भारतजस्तो जनसंख्या भएको र विकासोन्मुख देशमा यो बढी घातक साबित हुन्छ।

यो भाइरस कसरी सर्छ ?

यो भाइरस मुख्यतया जनावरबाट मानिसमा सर्छ। तर यो एक व्यक्तिबाट अर्को व्यक्तिमा पनि फैलिन सक्छ। त्यसैले हेरचाहकर्ताहरूले संक्रमित व्यक्तिको उपचार गर्दा सुरक्षात्मक उपकरण (पीपीई) किट लगाउनु महत्त्वपूर्ण छ।

यो यति संक्रामक छ कि यो सासबाट बाहिर निस्कने सानो थोपा मार्फत पनि फैलिन सक्छ। यसको मतलब यो हो कि यदि संक्रमित व्यक्तिले खोक्दा वा हाच्छ्युँ गर्दा भाइरस हावाबाट फैलिन सक्छ।

निपाह भाइरसबाट कसरी बच्ने

यदि तपाईं निपाह भाइरस संक्रमित क्षेत्रमा बस्नुहुन्छ वा त्यस्तो ठाउँमा यात्रा गर्दै हुनुहुन्छ भने, तपाईंले भाइरसबाट बच्न केही सावधानी अपनाउनु पर्छ।

निपाह भाइरसको फैलावट रोक्न संक्रमण नियन्त्रण गर्न सबैभन्दा प्रभावकारी साबित भएको छ। हामीले कोभिड अवधिमा यी सबै देखेका छौं। जब एक व्यक्ति संक्रमित भयो, उसलाई कसरी अलग गरियो? यदि तपाईं संक्रमित व्यक्तिको हेरचाह गर्दै हुनुहुन्छ भने, तपाईंले यस समयमा व्यक्तिगत सुरक्षा उपकरण (पीपीई) किट प्रयोग गर्नुपर्छ।