काठमाडौं । भीषण मनसुनी वर्षापछिको बाढीमा परेर कम्तिमा सयजनाको ज्यान गएको गृह मन्त्रालयले जनाएको छ । काठमाडौं उपत्यकाका होचा क्षेत्रहरु डुबानमा परेका थिए ।

आज आईतबार बिहानैदेखि मौसममा सुधार भएको छ भने जनजीवनमा सहज बन्दै गएको छ ।

जुनदेखि सेप्टेम्बरसम्मको मनसुन सिजनमा दक्षिण एसियामा भीषण वर्षा र बाढी र पहिरो आउनु नियमित घटना जस्तै मानिएको छ । विज्ञहरूले भने जलवायु परिवर्तनले मौसमको नियमित चक्रमा दख्खल दिएकाले आकस्मिक वर्षा हुने र जनधनको क्षति भैरहेको प्रतिक्रिया दिएका छन्।

शुक्रबारदेखि नै पूर्वी र मध्य नेपालको ठूलो भूभाग डुबानमा परेको थियो भने विभिन्न नदीमा आएको बाढीले राजमार्गहरूमा व्यापक क्षति पुगेको छ ।

प्रहरीका अनुसार मृतकको संख्या १०१ पुगेको छ भने ६४ जना बेपत्ता छन् । वेपत्ताको खोजी र उद्धार अभियान प्रभावित क्षेत्रमा अघि बढेकाले मृत्यु हुनेको संख्या बढ्न सक्ने सम्भावना रहेको प्रहरीको भनाई छ ।

शनिबार बिहानदेखि २४ घण्टाको अवधिमा काठमाडौं उपत्यकामा २४० मिलिमिटर वर्षा भएको मौसम विभागले जनाएको छ । यो राजधानीमा सन् १९७० यताकै सबैभन्दा बढी वर्षा भएको हो ।

उपत्यकामा बागमती नदी र यसका धेरै सहायक नदीहरूले किनारहरू भत्काएर नजिकैका घरहरू र सवारी साधनहरू डुबानमा परेका थिए । नदी किनारका बासिन्दाहरू गासवासकै समस्यामा परेका गुनासाहरु आईरहेका छन् । हेलिकप्टर र मोटरबोटबाट उद्धार कार्यमा सघाउन ३ हजारभन्दा बढी सुरक्षाकर्मी परिचालन गरिएको थियो । उद्धार टोलीहरूले बाँचेकाहरूलाई सुरक्षित स्थानमा तान्न राफ्टहरू प्रयोग गरिरहेका थिए।

पहिरोले राजधानीलाई देशको बाँकी भागसँग जोड्ने धेरै राजमार्गहरू अवरुद्ध पारेका छन्, सयौं यात्रुहरू अलपत्र परेका छन्। करिब आठ स्थानमा सडकको विभिन्न खण्डमा पहिरो खसेपछि सबै अवरुद्ध भएको प्रहरीको भनाई छ । शुक्रबार साँझदेखि नै मौसमले पूर्णरुपमा रोक लगाएपछि काठमाडौं भित्रिने र बाहिरिने आन्तरिक उडान रद्द भएका थिए ।

कहाँ कतिको मानवीय क्षति

बाढी, पहिरो र डुबानमा परी ६७ जना बेपत्ता भएका छन् । ललितपुरमा २०, धादिङमा १५, काठमाडौँमा १२, काभ्रेमा  १०, मकवानपुरमा  सात, सिन्धुपाल्चोकमा  ६  जना, सोलुखुम्बुमा ५ , पाँचथरमा  ५ र  भक्तपुरमा  ५  जनाले ज्यान गुमाएका छन् । यस्तै  दोलखामा तीन, सिन्धुलीमा दुई, धनकुटा दुई, महोत्तरी दुई, रामेछाप एक, झापा एक, उदयपुर एक, इलाम एक, सप्तरी एक र नुवाकोटमा एक जनाको मृत्यु भएको प्रहरीले जनाएको   छ ।

ग्रीष्मकालीन मनसुनले वार्षिक ७० देखि ८० प्रतिशत दक्षिण एसियामा वर्षा ल्याउँछ। जुनदेखि सेप्टेम्बरसम्मको मनसुन वर्षाले दक्षिण एसियामा हरेक वर्ष व्यापक मृत्यु र विनाश ल्याउँछ, तर हालका वर्षहरूमा घातक बाढी र पहिरोको संख्या बढेको छ। विज्ञहरूका अनुसार, जलवायु परिवर्तनले तिनीहरूको आवृत्ति र तीव्रता बिग्रिएको छ।

नेपालमा यस वर्ष वर्षाका कारण २ सय ६० भन्दा बढीको ज्यान गैसकेको छ ।