काठमाडौँ । चालू आर्थिक वर्षको पहिलो पाँच महिनामा मुलुकको वैदेशिक व्यापार ६३ दशमलव ५५ प्रतिशतले वृद्धि भएको छ । गत आर्थिक वर्षको सुरुको पाँच महिनामा पाँच खर्ब ७५ अर्ब रहेको मुलुुकको वैदेशिक व्यापार चालू आवको सोही अवधिमा नौ खर्ब ४१ अर्ब पुगेको छ ।

भन्सार विभागद्वारा बिहीबार जारी पछिल्लो तथ्याङ्कानुसार गत आर्थिक वर्षको तुलनामा आयात ५९ दशमलव ५५ प्रतिशतले बढेको छ । गत आर्थिक वर्षको पहिलो पाँच महिनामा पाँच खर्ब २५ अर्ब मूल्य बराबरको आयात भएकामा चालू आर्थिक वर्षको मङ्सिर मसान्तसम्म आठ खर्ब ३८ अर्ब पुगेको छ । त्यस्तै गत आर्थिक वर्षको पहिलो पाँच महिनाका तुलनामा चालू आर्थिक वर्षको निर्यात १०५ दशमलव ६१ प्रतिशतले बढेको छ ।

गत आर्थिक वर्षको मङ्सिर मसान्तसम्म ५० अर्ब पाँच करोड बराबरको निर्यात भएकामा चालू आर्थिक वर्षको समीक्षा अवधिमा एक खर्ब दुई अर्ब बराबरकोे निर्यात भएको छ । विभागकाअनुसार चालू आर्थिक वर्षको पहिलो पाँच महिनासम्मको अवधिमा वैदेशिक व्यापारमा वृद्धि भए तापनि मुलुकको व्यापार घाटा भने अघिल्लो आवको तुलनामा ५४ दशमलव ७ प्रतिशतले बढेर सात खर्ब ३५ अर्ब पुगेको छ । गत आर्थिक वर्षको पहिलो पाँच महिनामा व्यापार घाटा चार खर्ब ७५ अर्ब थियो ।

मुलुकको कूल वैदेशिक व्यापारमा गत आवको पहिलो पाँच महिनासम्म आयातको हिस्सा ९१ दशमलव तीन प्रतिशत रहेकामा यस्तो हिस्सा दुई दशमलव ४५ प्रतिशतले घटेर चालू आर्थिक वर्षमा ८९ दशमलव ०७ प्रतिशतमा आएको छ । त्यस्तै वैदेशिक व्यापारमा निर्यातको हिस्सा २५ दशमलव ७२ प्रतिशतले बढेर १० दशमलव ९३ प्रतिशत पुगेको छ ।

यस्तो हिस्सा अघिल्लो आवको पहिलो पाँच महिनामा आठ दशमलव सात प्रतिशत थियो । चालू आर्थिक वर्षको पहिलो पाँच महिनामा मुलुकको वैदेशिक व्यापारमा प्रमुख हिस्सा ओगट्ने पेट्रोलियम पदार्थमध्ये सबैभन्दा बढी डिजेल आयात भएको विभागले जनाएको छ । चालू आर्थिक वर्षको मङ्सिर महिनासम्म ४९ अर्ब दुई करोड बराबरको डिजेल आयात भएको देखिन्छ ।

त्यस्तै आयातमा भटमासको कच्चा तेल दोस्रामा छ । नेपालमा व्यवसायीले विभिन्न मुलुकबाट भटमासको कच्चा तेल आयात गरी प्रशोधन गरेर पुुनःनिर्यात गर्दै आएका छन् । चालू आवको पहिलो पाँच महिनामा ३३ अर्ब ६६ करोड मूल्य बराबरको करिब ९८ करोड लिटरभन्दा बढी भटमासको तेल आयात भएकोे देखिन्छ ।

त्यस्तै पाम आयल २४ अर्ब ६१ करोड, पेट्रोल २४ अर्ब १० करोड र एलपी ग्यास २३ अर्ब ११ करोड तथा टेलिफोन २० अर्ब ३५ करोडको आयात भएको विभागले जनाएको छ । त्यस्तै नेपालबाट निर्यात भएका वस्तुमध्ये भटमासको तेल सबैभन्दा धेरै देखिएको छ । विभागले सार्वजनिक गरेको पछिल्लो तथ्याङ्कानुसार स्वदेशबाट ३० अर्ब ५५ करोड बराबरको भटमासको तेल निर्यात भएको छ ।

व्यवसायीले भटमासको कच्चा पदार्थलाई विभिन्न मुलुकबाट आयात गरी प्रशोधन गरेर निर्यात गर्ने गरेकाले यहाँको वैदेशिक व्यापारमा भटमासको तेलले योगदान गरेको देखिन्छ । सबैभन्दा बढी निर्यात हुने वस्तुमध्ये पाम तेल पनि एक हो । भटमासको तेत जस्तै पाम तेल पनि कच्चापदार्थ आयात गरी प्रशोधनपश्चात् निर्यात हुने गरेको छ ।

सार्वजनिक विवरणानुसार चालू आर्थिक वर्षको पहिलो पाँच महिनासम्म २७ अर्ब ४२ करोड मूल्य बराबरको पाम तेल निर्यात भएको छ । त्यस्तै तीन अर्ब ७३ करोड बराबरकोे गलैँचा तथा दुई अर्ब ६५ करोड मूल्य बराबरका जुटका बुनिएका तथा अन्य कपडा निर्यात भएको विभागको तथ्याङ्क छ । सार्वजनिक तथ्याङ्कानुसार चालू आर्थिक वर्षको पहिलो पाँच महिनामा नेपालले भारतबाट करिब पाँच खर्ब तीन करोड मूल्य बराबरका वस्तु आयात गरेको देखिन्छ भने ८४ अर्ब १५ करोड मूल्य बराबरको वस्तु निर्यात गरेको छ ।

सोअनुसार नेपालको व्यापार घाटा भारतसँग मात्रै चार खर्ब १५ अर्बभन्दा धेरै रहेको देखिन्छ । त्यस्तै नेपालले चीनबाट एक खर्ब २२ अर्ब मूल्य बराबरका वस्तु आयात गरेकामा ३८ करोड १६ लाख मूल्य बराबरको वस्तु निर्यात गरेको देखिन्छ । विभागको विवरणानुसार सबैभन्दा धेरै वीरगञ्ज नाकाबाट दुई खर्ब ९० अर्बभन्दा बढी मूल्य बराबरको आयात भएको छ ।

त्यस्तै भैरहवा नाकाबाट एक खर्ब ३६ र त्रिभुवन विमानस्थल नाकाबाट एक खर्ब पाँच अर्बभन्दा बढी मूल्य बराबरका वस्तु आयात भएको देखिन्छ । नेपालले वीरगञ्ज भन्सारबाट ४९ अर्ब ४१ करोड, विराटनगर भन्सारबाट २८ अर्ब ५६ करोड तथा त्रिभुवन विमानस्थल नाकाबाट १४ अर्ब ४१ करोडभन्दा बढी मूल्य बराबरका वस्तु विदेश निर्यात गरेको छ ।